در روزهایی که سایه جنگ یا بحران بر سر جامعه گسترده میشود، مراقبت از سلامت روانی به اندازه سلامت جسمانی اهمیت دارد. در چنین شرایطی، اضطراب، ترس، خشم، بیخوابی یا درماندگی، بخشی از واکنش طبیعی ما به تهدیدات محیطی هستند. اما اگر این هیجانات بهدرستی مدیریت نشوند، میتوانند به آسیبهای روانی جدی منجر شوند.
این راهنما با هدف ارتقای سلامت روان عمومی، افزایش تابآوری فردی و جمعی، و کاهش اثرات روانی بحرانهای جنگی و حوادث ناگوار طراحی شده است.
🔻بخش اول: توصیههای عمومی برای همه در شرایط بحرانی
1️⃣ احساسات خود را بپذیرید
ترس، نگرانی، اندوه و حتی خشم، واکنشهای طبیعیاند. انکار یا سرکوب این احساسات، فشار روانی را افزایش میدهد. آنها را نامگذاری کرده و با کسی مطمئن دربارهشان صحبت کنید. این اولین گام برای بهبودی روانی است.
2️⃣ میزان دریافت اخبار را کنترل کنید
مصرف مداوم اخبار منفی، اضطراب را تشدید میکند. از منابع رسمی (مانند وزارت بهداشت، هلال احمر، صدا و سیما، خبرگزاریهای معتبر) استفاده کرده و زمان خاصی را در روز به آن اختصاص دهید.
3️⃣ از ارتباط انسانی غافل نشوید
در بحرانها، احساس تنهایی خطرناک است. ارتباط با دوستان، همسایگان و خانواده را حفظ کنید—حتی اگر فقط به صورت تلفنی یا آنلاین باشد.
4️⃣ روال زندگی را حفظ کنید
ادامه دادن کارهای روزمره مانند خواب منظم، تغذیه سالم، عبادت، مطالعه، پیادهروی یا سرگرمیهای ساده، نوعی «پایداری روانی» میسازد.
5️⃣ آرامسازی ذهن را تمرین کنید
تمرین تنفس عمیق (مثلاً روش ۴-۷-۸)، مدیتیشن، دعا، موسیقی ملایم یا حتی حرکات کششی ساده میتوانند شما را به حالت تعادل روانی بازگردانند.
6️⃣ روی آنچه در کنترل شماست تمرکز کنید
ما نمیتوانیم شرایط بیرونی را تغییر دهیم، اما میتوانیم نحوهی پاسخ به آنها را مدیریت کنیم. این اصل کلیدی تابآوری است.
🔻بخش دوم: توصیههای اختصاصی برای گروههای مختلف
👨👩👧 خانوادهها
• فضایی امن، گرم و آرام برای اعضای خانواده فراهم کنید.
• از مشاجرههای لفظی یا بحثهای اضطرابزا در حضور کودکان پرهیز کنید.
• زمانی را به گفتگو، بازی یا فعالیت مشترک اختصاص دهید.
👶 کودکان
• با زبان ساده و صادقانه درباره اتفاقات صحبت کنید، اما آنها را با اطلاعات زیاد و ترسناک مواجه نکنید.
• احساسات آنها را بپذیرید: بگویید ترسیدن یا ناراحتی طبیعی است.
• از بازیدرمانی، نقاشی یا قصهگویی برای تخلیه هیجانی استفاده کنید.
• حفظ روال خواب، غذا و بازی کودک بسیار مهم است.
👵 سالمندان
• احساس تنهایی و نگرانی در میان سالمندان رایج است. تماس روزانه با آنها بسیار کمککننده است.
• به نگرانیهای آنان گوش دهید و احساس امنیت روانی بدهید.
• کمکشان کنید به فعالیتهای ساده مثل دعا، مطالعه، تماشای برنامههای تلویزیونی مورد علاقه و پیادهروی در محیط امن ادامه دهند.
👦 نوجوانان
• نوجوانان ممکن است احساس بیمعنایی، خشم یا بیاعتمادی نسبت به آینده داشته باشند. با آنها با احترام و همدلی حرف بزنید.
• استقلال نسبیشان را بپذیرید، ولی تنها رهایشان نکنید. همراهی خلاقانه در فعالیتهای روزمره یا مجازی میتواند مفید باشد.
🧑🎓 دانشجویان خوابگاهی
• حفظ روال روزمره حتی در فضای خوابگاه (مطالعه، وعدههای منظم غذا، ورزش سبک) توصیه میشود.
• در صورت اضطراب شدید، با روانشناس مرکز مشاوره دانشگاه تماس بگیرید.
• ارتباط اجتماعی (با هماتاقیها یا خانواده) را حفظ کرده و از انزوا بپرهیزید.
🪖 سربازان و کارکنان پادگانها
• آموزش مدیریت استرس، تمرینهای ذهنآگاهی و حمایت گروهی برای کاهش فشار روانی بسیار مؤثر است.
• در صورت احساس خشم یا بیثباتی هیجانی، با فرمانده مستقیم یا روانشناس یگان صحبت کنید.
• خواب کافی و حمایت همخدمتیها نقش مهمی در تنظیم روان دارد.
✳️ راههای ارتباطی برای کمک فوری روانشناسی✳️
اگر احساس کردید به حمایت حرفهای نیاز دارید یا یکی از اطرافیانتان دچار بحران شده است، لطفاً با خطوط زیر تماس بگیرید:
• ☎️ خط ملی مشاوره سلامت روان وزارت بهداشت: ۴۰۳۰
• ☎️ خط ویژه آموزش و پرورش برای دانشآموزان، والدین و کارکنان: ۱۵۷۰
• ☎️ خط تماس اضطراری جمعیت هلالاحمر جمهوری اسلامی ایران: ۱۱۲
• ☎️ خط ملی مشاوره روانشناختی سازمان بهزیستی کشور: ۱۴۸۰
📌تمامی تماسها رایگان، محرمانه و توسط متخصصان آموزشدیده پاسخ داده میشوند.
✅ در پایان…
در دوران بحران، همه ما مسئولیم:
نهفقط برای حفاظت از جسم، بلکه برای مراقبت از روان خود و دیگران.
📌روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان شهرستان بهار
*نشاط شهر هیچ مسئولیتی نسبت به نظرات ندارد و نمایش نظرات دلیلی بر تائید یا رد آنها نیست
* در نظرات ارسالی دقت شود که در آن توهین و افترا به اشخاص نسبت داده نشود.
* نظراتی که مغایر با اصول نظام جمهوری اسلامی باشد نمایش داده نمی شود.